ProZ.com translation contests »
2014 annual ProZ.com translation contest: "Celebrations" » English to Vietnamese » Entry by Trang Luu


Source text in English

Translation by Trang Luu (#20330)

Who cast that first fateful tomato that started the La Tomatina revolution? The reality is no one knows. Maybe it was an anti-Franco rebellion, or a carnival that got out of hand. According to the most popular version of the story, during the 1945 festival of Los Gigantes (a giant paper mâché puppet parade), locals were looking to stage a brawl to get some attention. They happened upon a vegetable cart nearby and started hurling ripe tomatoes. Innocent onlookers got involved until the scene escalated into a massive melee of flying fruit. The instigators had to repay the tomato vendors, but that didn't stop the recurrence of more tomato fights—and the birth of a new tradition.

Fearful of an unruly escalation, authorities enacted, relaxed, and then reinstated a series of bans in the 1950s. In 1951, locals who defied the law were imprisoned until public outcry called for their release. The most famous effrontery to the tomato bans happened in 1957 when proponents held a mock tomato funeral complete with a coffin and procession. After 1957, the local government decided to roll with the punches, set a few rules in place, and embraced the wacky tradition.

Though the tomatoes take center stage, a week of festivities lead up to the final showdown. It's a celebration of Buñol's patron saints, the Virgin Mary and St. Louis Bertrand, with street parades, music, and fireworks in joyous Spanish fashion. To build up your strength for the impending brawl, an epic paella is served on the eve of the battle, showcasing an iconic Valencian dish of rice, seafood, saffron, and olive oil.

Today, this unfettered festival has some measure of order. Organizers have gone so far as to cultivate a special variety of unpalatable tomatoes just for the annual event. Festivities kick off around 10 a.m. when participants race to grab a ham fixed atop a greasy pole. Onlookers hose the scramblers with water while singing and dancing in the streets. When the church bell strikes noon, trucks packed with tomatoes roll into town, while chants of "To-ma-te, to-ma-te!" reach a crescendo.

Then, with the firing of a water cannon, the main event begins. That's the green light for crushing and launching tomatoes in all-out attacks against fellow participants. Long distance tomato lobbers, point-blank assassins, and medium range hook shots. Whatever your technique, by the time it's over, you will look (and feel) quite different. Nearly an hour later, tomato-soaked bombers are left to play in a sea of squishy street salsa with little left resembling a tomato to be found. A second cannon shot signals the end of the battle.
Ai đã ném quả cà chua định mệnh đầu tiên khởi xướng cuộc cách mạng La Tomatina? Sự thật là không ai biết cả. Có thể là một phần tử nổi loạn chống nhà độc tài Franco, hay chỉ là hành động quá đà từ một lễ hội đường phố. Theo phiên bản lịch sử phổ biến nhất thì, trong lễ hội Los Gigantes năm 1945 (lễ hội diễu hành với những con rối bằng giấy bồi khổng lồ), có vài người dân địa phương định diễn một màn ẩu đả nhằm gây chú ý. Họ trèo lên một xe chở rau quả gần đấy và lấy cà chua chín ném nhau. Những người dân đứng xem không liên quan gì cũng hùa vào ném đến khi vụ việc lan rộng thành một trận hỗn chiến cà chua bay. Đám người khởi xướng phải đền tiền cà chua cho những người bán hàng, nhưng điều đó không ngăn được nhiều trận chiến cà chua khác lại nổ ra – và sự khai sinh ra một truyền thống mới.

Vì lo sợ sự việc lan rộng ngoài tầm kiểm soát, các nhà cầm quyền đã ban hành, nới lỏng rồi lại thắt chặt một loạt lệnh cấm vào những năm 1950. Năm 1951, những người dân vi phạm luật đã bị bắt giam và cho đến khi dân chúng phản đối quyết liệt họ mới được thả ra. Hành động phản đối luật cấm ném cà chua nổi tiếng nhất xảy ra vào năm 1957, khi những người chống đối tổ chức một lễ tang giả cho cà chua, có đầy đủ cả quan tài và đám rước. Sau năm 1957, chính quyền địa phương đã quyết định nhượng bộ, đưa một vài quy định vào áp dụng và chấp nhận truyền thống kỳ quặc này.

Mặc dù cà chua là nhân vật trọng tâm nhưng phải trải qua một tuần hội hè trước đó rồi mới đến tiết mục cuối cùng này. Lễ hội nhằm tưởng nhớ các vị thánh bổn mạng của Buñol là Đức Mẹ Maria đồng trinh và thánh Louis Bertrand, với các tiết mục diễu hành, âm nhạc và pháo hoa với trang phục vui tươi của Tây Ban Nha. Để lấy sức cho trận hỗn chiến sắp đến, món paella hoành tráng được dọn lên ngay trước cuộc đấu, thể hiện món ăn đặc trưng của Valencia gồm cơm, hải sản, nghệ tây và dầu ô-liu.

Ngày nay, lễ hội hỗn loạn này đã có một số quy định để đảm bảo trật tự. Những nhà tổ chức đã nỗ lực đến mức tạo ra một giống cà chua đặc biệt ăn chẳng ngon lành gì dành riêng cho sự kiện này hàng năm. Các hoạt động lễ hội khai mạc vào khoảng 10 giờ sáng, khi những người tham gia đua nhau giành lấy một đùi thịt xông khói buộc trên đỉnh một cây cột mỡ. Những người đứng xem vừa dùng vòi xịt nước vào những người ngã xuống vừa hát hò nhảy múa trên phố. Khi chuông nhà thờ đổ 12 giờ trưa, những chiếc xe tải chở đầy cà chua tiến vào thị trấn, trong tiếng reo hò “To-ma-te, to-ma-te” mỗi lúc một to dần.

Rồi sự kiện chính mở màn với một tiếng nổ của khẩu đại bác nước. Đó là tín hiệu cho phép bắt đầu bóp nát cà chua và ném loạn xạ vào những người cùng tham gia. Nào là lốp bóng cà chua từ xa, bắn tỉa cự ly gần lẫn móc bóng ở cự ly trung bình. Dù dùng kỹ thuật gì, đến khi kết thúc, vẻ bề ngoài (lẫn cảm giác) của bạn sẽ rất khác lạ. Gần một giờ sau, những người chơi mình mẩy trát đầy cà chua sẽ được tắm mình trong một biển sốt salsa đặc sệt trên phố, trong đó chẳng còn mấy quả cà chua còn nguyên hình dạng. Một phát đại bác thứ hai báo hiệu trận đấu kết thúc.


Discuss this entry